Je kan alles verwachten hier

#5 van een serie blogs vanuit Het Vijfde Seizoen, het kunstenaarsverblijf op het terrein van de psychiatrische instelling Willem Arntsz Hoeve/Altrecht in Den Dolder, waar ik woon en werk in april, mei en juni 2016. 

Daar ben ik dan – de kunstenaar. De ‘gezonde’, de‘normale’, de buitenstaander. Ik woon en werk hier tussen mensen die in de war zijn, mensen met wie het niet goed gaat. Ik praat, luister, fotografeer en gebruik hen. Wat ze doen, wat ze zeggen, hoe ze naar elkaar kijken en luisteren, dat is mijn onderzoeksmateriaal. Ik cirkel er om heen. Ik leg het vast.

Wat nu als het, onverwachts en onontkoombaar, met mij niet goed gaat? Degene die hier gezond en normaal zou moeten zijn. Wat nou als diegene breekt?

Ik nam plaats op een bankje naast een patiënte. De eerste keer dat ik haar zag schrok ik een beetje van haar, toen ze zei: ‘Mijn stemmen zeiden dat jij een kreng zou zijn’. Inmiddels kennen we elkaar. Geen van ons is een kreng. We zaten rustig naast elkaar op een bankje. Zij vertelde over haar stemmen, over hoe ze met dieren praat, over hoe ze helemaal geen problemen heeft. Ik deed iets wat ik al weken niet deed. Ik vertelde haar over mijn problemen. De omgekeerde wereld! En zij was onverwacht lief.

De volgende dag stapte ze Het Vijfde Seizoen binnen. Zonder te groeten of adem te halen vroeg ze: ‘Heb ik je nou geholpen? Ik wil zó graag andere mensen helpen, dat wil ik leren, want ik ben heel veel met mezelf bezig zeggen ze, maar heb ik jou nou geholpen? Daar ben ik benieuwd naar.’ Ik kon haar oprecht en volmondig verzekeren: ‘Ja.’

Ook ik ben iemand die in kan storten. Ook zij is iemand die er voor een ander kan zijn.

Je kan alles verwachten hier. Je kan alles van iedereen verwachten. Je ziet zeker dingen die je nooit eerder hebt gezien voor je hier kwam. Je hebt dit nooit eerder gezien? 

Nee, dus dat is ook wel anders, om dat opeens om je heen te hebben. 

Het is wel moeilijk om in de psychiatrie te wonen, het is niet makkelijk allemaal. 

Mmm-mm. 

Het leven is moeilijk hè, in de psychiatrie, toch? 

Mmmm…

Waarom is het moeilijk? 

Nou, een beetje eng en naar, dat soort dingen. 

Ook omdat andere mensen…?

Andere mensen zijn ook niet in orde, een beetje eng is dat. Het is wel eng als iemand niet in orde is.